Öfkeyi Kontrol Etme Yolları

Öfke Nedir?

Öfke bir duygu durumudur. Bütün duygular ne kadar normal ise öfkede normal bir duygudur. Ancak öfke kontrolden çıkıp kırıcı, yıkıcı hale geldiği zaman tehlikelidir. İkili ilişkilerinizde, iş hayatınızda, sosyal çevrenizde yaşadığınız sorunlarda öfkenizi kontrol edemiyorsanız, öfkeniz sizi yönetiyordur. O zaman yaşamınızda bedeninizde, ilişkilerinizde, sosyal uyumunuzda vb. birçok sorunlar yaşayabilirsiniz.

Öfkenin Doğru Yönetilememesinin Sonuçları

Öfke hayatımızın bir parçası haline gelmiştir. Doğru ifade edilebildiğinde gayet sağlıklı ve doğal bir duygudur. Kişinin uyarılmasını sağlayarak harekete geçmesini sağlayan bir işlevi vardır. Aynı zamanda kişinin kendini koruyabilmesi içinde gereklidir. Zararlı bir boyuta ulaştığında kontrol altına alınması gereken bir durumdur. Genelde insanlarda bu öfkeli ruh halini kabul etmeme durumu vardır. Ne kadar çok sıkıntı yaşanırsa yaşansın bir inkar, yok sayma, öfkeli olmadığına dair ikna çabaları vardır. Fakat bu durumu inkar edip, yok sayıp, bastırmak öfkeyle sağlıklı bir şekilde başa çıkılmasını engeller. Yapılan araştırmalara göre bastırılmış, görmezden gelinmiş öfke durumları doğru şekilde ifade edilemediğinde çeşitli sağlık sorunlarına neden olmakta ve bu durumun kontrol edilmeye çalışılması kişide sürekli olarak suçluluk duygusu, mutsuzluk ve depresyon gibi psikolojik sorunlara neden olmaktadır. Öfkenin kabul edilmesi ve sağlıklı bir şekilde kontrol altına alınması gerekir.    

Öfkeyi İfade Etmek

Öfkeyi ifade etmenin bir yolu da öfkenin kontrol edilmesidir. Öfke denetimindeki amaç, şiddetten uzak, saldırganlaşmadan, kişinin hem kendisine hem de çevresine zararı dokunmayacak biçimde duygularını ifade etmesidir.

Öfkeyi kontrol etmek öyle düşünüldüğü gibi öfkeye tepki verilmemesi ve ya bastırılması anlamına gelmiyor. Öfkeyi saldırgan olarak değil de kendini doğru ifade düşüncesiyle daha kontrollü ifade etmek en sağlıklı olan tepkidir. Bunun içinde öncelikle kendi ihtiyaçlarınızın, isteklerinizin ne olduğunu çok net bilmeniz gerekmektedir. Öfkenizin dışa dönük kısmını kontrol etmekle de bitmez bu süreç. Bir de içsel tepkilerinizi kontrol edip yönlendirmeyi iyi yapabiliyor olmanız lazım. Bunu da kendinizi telkin ederek, kalp hızınızı yavaşlatarak ve duygularınızı yatıştırarak başarabilirsiniz.

Fazla mı Öfkelisiniz?

Öfkenizin ne derece şiddetli olduğunu, bunların size ve çevrenize zararının neler olacağını, öfke eğiliminizi ve bununla nasıl başa çıkacağınızı az çok bilirsiniz. Bunun bilincinde olan bireyler çözüme odaklanıp kontrol altına alma yollarını ararlar. Birde bu durumun tam tersi olup deyim yerindeyse öfkeden gözü dönenlerdenseniz bir uzmandan yardım almanız gerekmektedir. Bu sayede öfkenizin şiddetini, bununla nasıl başa çıkacağına dair yapılan testler doğrultusunda öfke kontrolü yöntemlerini öğrenmiş olursunuz.

Bazı İnsanlar Diğerlerine Göre Neden Daha Öfkelidir?

“Öfke yönetimi”yle ilgili çalışmalar yapan Psikolog Dr.Jerry Deffenbacher derki bazı insanlar diğerlerine göre gerçekten de “barut gibi” dir. Bir çok insana göre daha çok ve daha kolay sinirlenebilirler. Bazı insanlarda öfkelerini kavga gürültü çıkararak göstermektense ruh hali olarak daha hırçın, aksi, huysuz olurlar. Çok çabuk sinirlenip öfkelenen insanların ruh sağlığı uzmanlarına göre “strese karşı düşük tolerans” dedikleri bir kişilik yapıları vardır.  Rahatsızlık, sıkıntı ve strese maruz kalmamaları gerektiğini düşünürler. Olayları uzun vadede değerlendirip çözemezler özellikle küçük bir sorun ya da hata yüzünden terslenmek gibi bir durumda küplere binerler. Araştırmalara göre aile yapısı ve yaşantısının da büyük rolü vardır. Çok çabuk öfkelenen insanlar, tipik olarak yıkıcı, huzursuz, duygusal iletişimi iyi olmayan ailelerden gelirler.

Öfkenizi Doğru Yönetme Stratejileri

Nefes ve Gevşeme Teknikleri

Öfke kontrolü için öncelikle rahat bir vücuda, rahat bir kafaya sahip olmanız gerekir.  Kendimizi rahatlatabilmemiz için de gergin düşüncelerden uzak durmak, derin derin nefes almak veya rahatlatan hayaller kurmak içinizdeki öfkeyi yatıştırmaya yardımcı olabilir. Gevşeme ve nefes tekniklerini öğrenmek için çeşitli kitaplardan faydalanabilir, kurslara yazılabilir. Bu rahatlama teknikleri bir kere öğrendiğinizde ne zaman ihtiyacınız olsa uygulayabilirsiniz. İkili ilişkilerinizde her iki tarafta sinirli ve öfkesini kontrol edemiyorsa bu teknikleri birlikte öğrenmiş olmanız size ve karşınızdakine daha iyi fayda sağlayacaktır.

Farklı Problem Çözümü

Yaşadığınız olumsuzluklar, hüsrana uğrama duyguları sizi öfkelendirebilir. Bu çok doğal bir durumdur. Kendiniz için elinizden gelenin en iyisini yapın. Ama bu yol uzun ve meşakkatli olabilir hemen yılmayın, pes etmeyin, çözüme ulaşamadım diye kendinizi cezalandırmayın. Sabredin. Sorunlarınızla yüzleşmekten korkmayın. Sorunun ne olduğunu bilirseniz çözüm içinde en iyi yolu seçip çözüme ulaşmak için girişimde bulunursunuz.

Öfkeyi İfade Etmek İçin Daha İyi Bir İletişim

Her durumda iletişimin iyi olması gerektiği gibi öfke halinde de bu çok önemlidir. Bir tartışma halinde karşı tarafı dinlemeden ne anlatmak istediğini anlamadan tartışmaya girmek ilişkinizi de sizi de yıpratır. Bunun için öncelikle kendi öfkenizi kontrol edin ve karşınızdakinin öfkesinin de kontrolden çıkmasına izin vermeyin. Siz özgür, rahat bir yaşantı isterken eşiniz daha fazla yakınlık, daha fazla ilgi istiyor olabilir. Bunun için kesinlikle onu suçlayıcı, tutucu, kıskanç olarak değerlendirip, ağır ithamlarda bulunmayın. Bunlar ilişkinizin zedelenmesine sebep olabilir. Çok sinirliyken bile o anda aklınıza gelen ilk şeyi söyleyip  tartışmanın büyümesine sebep olmaktansa öncelikle kendinize düşünmek için zaman ayırın, sakinleşin, kelimelerinizi tartın ve öyle cevap verin. Hem bu sayede karşı tarafında düşünmesine olanak sağlamış olursunuz. 

 Psikolojik Destek Almalı mıyım?

Öfkeyle başa çıkabilmek konusunda her şeyi denemiş yinede bir çıkar yol bulamadıysanız eğer öfkeniz size ve çevrenizdekilere zarar veriyorsa psikoloji alanında bir uzmandan yardım talep edebilirsiniz. “Bin bilsen de bir bilene danış” demişler. Birilerinden yardım alma düşüncesi sizi eksik, aciz hissettirmesin. Sorununuzun ne olduğunu bilip ilk adımı atıyor olmanız sizin daha kaliteli bir yaşam sürebilmeniz için büyük bir imkan ve farkında oluşunuz büyük bir olgunluktur.

Şenol BAYGÜL 

uzman psikolojik danışman